نان “کَلک”؛ تحفه بلوط برای زاگرسیان
به گزارش پایگاه خبری کوهنانی نیوزبه نقل از خبرگزاری فارس از خرم‌آباد، این نماد استقامت و زندگی، علاوه بر جلوگیری از بحران‌های زیست‌محیطی منطقه، یار دیرین مردم این کوی و برزن بوده و از چوب تا میوه آن مورد استفاده قرار گرفته است. بلوط خانه، غذا، دارو، هیمه اجاق، گهواره کودکان و عصای دست ایام […]
به گزارش پایگاه خبری کوهنانی نیوزبه نقل از خبرگزاری فارس از خرم‌آباد، این نماد استقامت و زندگی، علاوه بر جلوگیری از بحران‌های زیست‌محیطی منطقه، یار دیرین مردم این کوی و برزن بوده و از چوب تا میوه آن مورد استفاده قرار گرفته است. بلوط خانه، غذا، دارو، هیمه اجاق، گهواره کودکان و عصای دست ایام پیری مردمان زاگرس بوده و هست.
قناعت پیشه کرده و دمی از نامرادی‌ها نمی‌زند و تا به همیشه نماد زیبایی و سرسبزی کوه‌های زاگرس خواهد بود. گفته می‌شود، میوه این درخت که خواص دارویی نیز دارد روزگار قحطی ایران که مردم از گرسنگی تلف می‌شدند؛ قوت غالب زاگرسیان بوده و چه زندگی‌ها را که نجات نداده است.
از هر پیری که بپرسی قطعا تایید خواهد کرد که درخت بلوط چطور امیدبخش سیاهی آن روزگاران بوده است.
بلوط یک میوه مقدس است
ماه‌سلطان محمدی، بانوی کهن‌سال اهل خرم‌آباد در گفت‌وگو با خبرنگار فارس به طرز تهیه نان بلوط اشاره و اظهار کرد: طی اوایل پاییز روستاییان و عشایر به صورت دسته جمعی برای چیدن بلوط به کوه‌ها می‌روند.
وی با بیان اینکه پس از جمع‌آوری میوه‌ها اقدام به کندن پوست سبز یا خارجی آنها می‌کنند، افزود: البته ابتدای هر کاری باید”کُلیت” درست کرد که شامل یک اتاقک با دیوارهای سنگ‌چینی شده است و روی‌شان را با چوب‌های تر می‌پوشانند.
محمدی بیان کرد: بلوط‌های پوست کنده شده روی این سازه ریخته و زیرش را مانند کوره روشن می‌کنند تا پوست تلخ و داخلی که “جَفت” نامیده می‌شود؛ نیز با گرمای آتش از مغز میوه جدا شود.
این بانوی لرستانی با اشاره به اینکه بعد از این کار بلوط‌ها را برداشته و روی یک تخته سنگ با یک چوب می‌کوبند تا پوست تلخ کاملا جدا شود، ادامه داد: پس از این کار مغز بلوط را در جریان آب سرد قرار می‌دهند و سپس در سبد ریخته و روی‌شان چند مشت آرد بلوط برشته به نام “پتینه” می‌پاشند.
وی عنوان کرد: چندین روز به این حالت باقی می‌مانند تا عرق کنند و به اصطلاح می‌گویند که میوه‌ها “تب” کرده‌اند برای همین دوباره در جریان آب سرد قرار داده می‌شوند تا “لرز” کنند.
محمدی ادامه داد: طی این مرحله مغزهای بلوط جلوی آفتاب، هوادهی می‌شوند تا خشک شوند و در زبان محلی به آن “خَشه” کردن بلوط می‌گویند.
او با بیان اینکه در ادامه میوه‌های خشک شده را آسیاب و تبدیل به آرد می‌کنند، گفت: سپس آرد را خمیر و روی ساج قرص‌هایی درست کرده و می‌پزند.
این بانوی روستایی خاطرنشان کرد: نان بلوط سیاه‌رنگ و کمی سفت است که به آن “کَلک” یا “کِزکَه” می‌گویند؛ البته برای سفید شدن نان می‌توان کمی آرد گندم به آن اضافه کرد.
وی با اشاره به خواص نان بلوط گفت: بلوط قابض است و برای درمان زخم معده موثر به کار می‌رود.
محمدی گفت: حدود ۸۰ سال پیش تمام کشور را قحطی گرفته بود و یک مشت گندم و جو هم وجود نداشت؛ مردم برای سیر شدن شکم‌شان خاک اره و پوست درخت می‌خوردند.
وی اظهار کرد: در آن سال‌ها نان بلوط نه تنها جان زاگرس‌نشین‌ها بلکه مردم استان‌های همجوار را نیز نجات داد برای همین امروز از بلوط به عنوان یک میوه مقدس نام برده می‌شود.
لازم به ذکر است که گروهی از مردم و رسانه‌های منطقه زاگرس، روز هفتم فروردین را برای جلب حمایت‌ها و مشارکت‌های مردمی جهت حفظ این منابع ارزشمند “روز پاسداشت جنگل‌های بلوط” نام‌گذاری کرده‌اند که این کار به دنبال وخیم شدن وضعیت بلوط‌های زاگرس به دنبال پدیده “زوال بلوط” و تأثیرات مخرب ریزگردها و سایر عوامل انسانی و طبیعی تهدیدکننده این درختان، صورت پذیرفته است. در این روز مردم به هواداری درختان بلوط به دل طبیعت می‌روند و با نمادها، لباس‌های محلی و پلاکاردها می‌کوشند توجه همگان را به این منابع ارزشمند طبیعی کشور جلب کنند.
گزارش از سمیرا عزیزی
انتهای پیام/
خبرنگار ::
