فهرست طایفه‌های لرستان
منبع : فارس از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد پرش به ناوبریپرش به جستجو ایلات و طوایف لُرستان در یک تقسیم‌بندی کلی به دو بخش مردم لر و مردم لک تقسیم می‌شود.[۱] قوم لر دارای تقسیم‌بندی‌های زیادی است که در مهم‌ترین و کلی‌ترین تقسیم‌بندی به دو شاخه لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می‌شود.[۲] ایل‌های لک به‌طور […]
منبع : فارس
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد پرش به ناوبریپرش به جستجو
ایلات و طوایف لُرستان در یک تقسیم‌بندی کلی به دو بخش مردم لر و مردم لک تقسیم می‌شود.[۱] قوم لر دارای تقسیم‌بندی‌های زیادی است که در مهم‌ترین و کلی‌ترین تقسیم‌بندی به دو شاخه لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می‌شود.[۲] ایل‌های لک به‌طور کلی به طوایف فیلی در نزدیکی خرم‌آباد تا مناطقی از شرق عراق،[۲] طایفه‌های لک در غرب ایران،[۲] طایفه‌های بالاگریوه در جنوب لرستان،[۳] بختیاری‌ها در مرکز تا جنوب غرب ایران و ممسنی‌ها در استان فارس و بوشهر در جنوب ایران تقسیم می‌شوند.[۲][۴]
محتویات
- ۱ پراکندگی
- ۲ ایلات و طوایف لر فیلی
- ۳ ایلات و طوایف لک
- ۴ ایل بختیاری چهار لنگ
- ۵ طایفه‌های مستقل
- ۶ ایل سادات
- ۷ لوتی‌ها
- ۸ پانویس
- ۹ جستارهای وابسته
- ۱۰ پیوند به بیرون
پراکندگی
نوشتار اصلی: مردم لر
گستردگی مناطق لُرنشین خاورمیانه
قوم لر دارای تقسیم‌بندی‌های زیادی است که در مهم‌ترین و کلی‌ترین تقسیم‌بندی به دو شاخه لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می‌شود.[۵] در بیشتر منابع مانند دانشنامه ایرانیکا، لک‌ها و لرها در یک دسته‌بندی قرار گرفته‌اند.[۲]
مردم لر دارای پراکندگی در مناطق غرب و جنوب غربی ایران هستند. مناطق زیر
طبق دانشنامه ایرانیکا مناطقی است که عشایر لر در آن ییلاق و قشلاق کرده یا
یکجانشین شده‌اند.[۲][۶]
گروه کوچکی از پشتو زبان‌های شرق افغانستان بختیاری نام دارند.[۷] این گروه هیچ ارتباطی با بختیاری‌های ساکن ایران ندارند.[۷]
| دسته | محل سکونت |
| لرهای کوچک | این دسته در استان‌های لرستان و ایلام، شمال استان خوزستان و برخی مناطق شرقی عراق هم‌مرز با ایران ساکن هستند. |
| لرهای ممسنی | در استان فارس و شهرستان‌های ممسنی، بخش‌هایی از کازرون و رستم. |
| لرهای بویراحمدی | در استان کهگیلویه و بویراحمد و بخشی از استان خوزستان. |
| لرهای بختیاری | در استان خوزستان، مناطق جنوب شرقی عمدتاً در شهرستان‌های اهواز، اندیکا، مسجدسلیمان، شوشتر، ایذه و دزفول. در چهارمحال و بختیاری در شهرستان‌های لردگان، کوهرنگ، اردل، شهرکرد و بروجن. در استان لرستان عمدتاً در مناطق شرقی و شهرستان الیگودرز. در استان اصفهان در مناطق غرب و جنوب غرب، عمدتاً در شهرستان فریدن. |
لرستان نوشتار اصلی: تاریخ لرستان
لُرستان (به لری: لورسو) به معنی سکونتگاه مردم لر[۳][۸][۹][۱۰][۱۱] واژه‌ای است که به سرزمین‌های لرنشین اطلاق می‌گردد و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. حدود لرستان از برخی مناطق دشت‌های شرقی عراق آغاز و تا غرب و جنوب غرب ایران گسترده‌است. حدود سرزمین لرستان در طول دوران دچار دگرگونی شده‌است.[۳][۸][۹] گستره نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بختیاری، لرهای کهگیلویه و لرهای بویراحمدی را هم شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد.[۳] این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد.[۳] امروزه لرستان نام یکی از استان‌های غربی ایران است.
ایلات و طوایف لر فیلی
ولادیمیر مینورسکی خاورشناس و ایران‌شناس روسی، طایفه‌های بالاگریوه را به عنوان لرهای اصیل معرفی می‌کند.[۳] مینورسکی لرها را به چهار دسته کلی تقسیم می‌کند که عبارتند از:
- ایل بیرانوند
- ایل نورعلی
- ممسنی‌ها
- لرهای کهگیلویه
- طوایف بختیاری
- طوایف لرستان
طایفه‌های بالاگریوه؛
طایفه‌های بالاگریوه یکی از ایلات لرستان و جزئی از مردم لر محسوب می‌شود. ایل (دیرکوند) اتحادی از پنج طایفه بهاروند، میر، کوشکی، قلاوند و رشنو است.[۳] بالاگریوه نزد مردم لرستان دو معنی متفاوت می‌دهد، معنای اول همان معنای جغرافیای است. معنای دیگر بالاگریوه مردمانی لر زبان هستند که به گویشی خاص از زبان لری سخن می‌گویند، این گویش لری بالاگریوه‌ای نام دارد. میرزاوند
یکی از طوایف بزرگ لُر می‌باشد که قسمتی از آن‌ها در بخش الوارگرمسیری و اندیمشک و قسمتی دیگر در خرم آباد ساکن می‌باشند. اسم این طایفه از اسم نیای آن‌ها به نام میرزا شکل گرفته‌است. فرزندان میرزا که در بخش الوارگرمسیری و اندیمشک زیستند عبارتند از رضا-کلورضا-شیرمرد و شیرزاد که البته فرزندان رضا خود به دو شاخه تقسیم می‌شوند که از اسم همسران رضا به نام‌های فرخی و گلناز شکل گرفتند. دو فرزند دیگر میرزا به نام‌های احمدبک و جافربک نسل طایفه میرزاوند در دوره چگنی رو تشکیل دادند در کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران جلد۶ نوشته سرتیپ حسینعلی رزم آرا نام دهستان میرزاوند و آبادی‌ها و بُنه‌های این طایفه در بخش الوارگرمسیری ذکر شده‌است از چهره‌های نام آشنای این طایفه می‌توان استاد محمد میرزاوندی خواننده حنجره طلایی لرستان در دوران جنگ ایران و عراق رو نام برد.
پاپی پاپی یکی دیگر از ایل‌های مستقل لر ساکن جنوب لرستان و شمال خوزستان است.[۱۲][۱۳] پراکندگی جمعیتی پاپی‌ها به گونه‌ای است که در جنوب استان لرستان و بخش‌هایی از شمال خوزستان و گروهی در بویر احمد ساکن هستند.[۱۲] پاپی‌ها از نظر فرهنگ و آداب و رسوم نزدیکترین ایل لر کوچک به لرهای بختیاری می‌باشند.[۱۲] دهستان میرزاوند(کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران جلد۶)
نام یکی از دهستان‌های بخش الوار گرمسیری شهرستان خرم آباد، واقع در خاور بخش با ۱۵۰۰ تن جمعیت و ۷ آبادی آب آن از رودخانه‌ها تأمین می‌شود و هوای آن گرمسیر است. این دهستان محدود است از شمال و باختر به دهستان قیلاب بالا، از جنوب به اندیمشک. آبادی‌های مهم آن عبارت است از: محمودعلی. جوروند. چل. ساکنان از طایفه میرزاوند هستند.[۱۴] بُنه کریم خان میرزاوند(کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران جلد۶)
دهی است از دهستان میرزاوند بخش اندیمشک شهرستان دزفول. ۶۰ کیلومتری شمال خاوری اندیمشک-۱۲ کیلومتری شمال راه‌آهن تهران به اهواز. کوهستانی-گرمسیر مالاریایی-سکنه۲۰۰ نفر-مذهب شیعه-زبان فارسی و لری-آب از چشمه-محصول غلات-شغل زراعت-صنایع دستی قالی بافی-ساکنین از عشایر لُر می‌باشند.[۱۴] بُنه جهانشاه میرزاوند(کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران جلد۶)
دهی است از دهستان میرزاوند بخش اندیمشک شهرستان دزفول. ۶۰ کیلومتری شمال خاوری اندیمشک-۵ کیلومتری شمال راه‌آهن تهران به اهواز. کوهستانی-گرمسیر مالاریایی-سکنه۱۰۰ نفر-مذهب شیعه-زبان فارسی و لری-آب از چشمه-محصول غلات-شغل زراعت-صنایع دستی قالی بافی-ساکنین از عشایر لُر می‌باشند.[۱۴] ده شاه مهدی میرزاوند(کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران جلد۶)
دهی است از دهستان میرزاوند بخش اندیمشک شهرستان دزفول. ۴۸ کیلومتری شمال خاوری اندیمشک- کنار راه‌آهن تهران به اهواز. کوهستانی-گرمسیر مالاریایی-سکنه۲۰۰ نفر-مذهب شیعه-زبان فارسی و لری-آب از چشمه-محصول غلات-شغل زراعت-صنایع دستی قالی بافی-ساکنین از عشایر لُر می‌باشند، این آبادی به محمود علی هم معروف است.[۱۴] بُنه میرزا شیرمرد(میرزاوند)(کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران جلد۶)
دهی است از دهستان میرزاوند بخش اندیمشک شهرستان دزفول. ۵۴ کیلومتری شمال خاوری اندیمشک- ۶ کیلومتری راه‌آهن تهران به اهواز. کوهستانی-گرمسیر مالاریایی-سکنه۱۵۰ نفر-مذهب شیعه-زبان فارسی و لری-آب از چشمه-محصول غلات-شغل زراعت-صنایع دستی قالی بافی-ساکنین از عشایر لُر می‌باشند.[۱۴] بُنه ذوالفقار شیرمرد(میرزاوند)(کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران جلد۶)
دهی است از دهستان میرزاوند بخش اندیمشک شهرستان دزفول. ۴۰ کیلومتری شمال خاوری اندیمشک- ۶ کیلومتری راه‌آهن تهران به اهواز. کوهستانی-گرمسیر مالاریایی-سکنه۴۰ نفر-مذهب شیعه-زبان فارسی و لری-آب از چشمه-محصول غلات-شغل زراعت-صنایع دستی قالی بافی-ساکنین از عشایر لُر می‌باشند.[۱۴]
ایلات و طوایف لک
دانشنامه ایرانیکا در توصیف طوایف لک ساکن در لرستان ایل‌های سلسله، دلفان، بیرانوند و ایل طرهان را لک زبان معرفی می‌کند.[۱۵] از دیگر طوایف لک ساکن در لرستان می‌توان به باجلان‌ها اشاره کرد. باجلان‌ها به غیر از ایران در شمال شرقی عراق نیز زندگی می‌کنند.[۱۶][۱۷]
از دیگر ایل‌های لر ساکن در لرستان چگنی است.[۱۸][۱۹] چگنی به جز در لرستان در استان قزوین در مرکز ایران[۱۸][۱۹].[۱۹]
باجلان
ایل باجلوند در لرستان اتحادیه‌ای از چهار طایفه و یک ایل مستقل عمده است. عبارتند از:[۱۷]
سگوند
سکوند به قولی برگرفته از سکا به معنی دلیر و شجاع[۲۰] یک ایل لرساکن غرب و جنوب غرب ایران است. سگوند به‌طور کلی دارای ۴ شاخه است که هرکدام طوایف و تیره‌هایی را شامل می‌شوند.
بیرانوند
ایل بیرانوند یکی از طوایف لک ایران[۲۲] و از طوایف پیشکوه است.[۲۳] تمرکز سکونت بیرانوندها در غرب و جنوب غرب ایران است.[۲۲]
هنری راولینسون خاستگاه باجلوندها (سگوندها) و بیرانوندها را موصل عراق می‌داند و معتقد است بیرانوندها و باجلوندها در قرن دوازدهم یعنی در اواخر صفویه یا در زمان افشاریه از نواحی موصل به لرستان آمدند.[۲۴]
ترکاشوند
ترکاشوند یکی از ایل‌های چهارگانه پیشکوه و از طوایف و ایلات لک ساکن غرب ایران و لرستان می‌باشد این ایل از طوایف متعددی تشکیل شده‌است که عبارت اند از :
- کره جان
- حسین جان
- لطفعلی
- عالی
- یوسکه
- علی پناه
- رحمتی
- مرشدی
- ملیجانی
- سلیمانی
حسنوند
حسنوند یکی از ایل‌های چهارگانه پیشکوه و از بزرگترین طوایف لک ایران ساکن لرستان ایران است. طایفه‌های ایل حسنوند در مجموع به دو دسته جهان سلطانی و فرخ جانی که نام همسران خدائی خان دوم می‌باشند تقسیم می‌شوند. این ایل از طایفه‌هایی تشکیل شده که عبارتند از:
- خدائی
- میفر
- اسکندر
- بسطام
- دولتشاه
- کاکولوند
یوسفوند
یوسفوند از ایلات لک ساکن غرب ایران عمدتا شهر الشتر می‌باشند
ایل بختیاری چهار لنگ
برخی از ایلات بختیاری در مناطق دورود، الیگودرز و ازنا و پلدختر رفت و آمد دارند یا ساکن هستند و به گویش بختیاری تکلم می‌کنند.[۲۵] این طایفه‌ها عبارتند از:
- موگویی، از طایفه‌های زیر تشکیل شده‌است:
- خواجه باجول ( خوانین موگویی )
** کیماس ** یبلویی ** کایید ** شیخ سعید ** دویستی ** شیاس ** مهدور، مهدوری ** محمدوند ** حونه خویی ** هلیلی ** سرلک چیوایی ** حسامی (حصومی) ** جعفری ** روحانی ** افراسیابی ** شیرازی ** سوادکوهی ** جزی ** ترابی ** بیرگونی ** غلامی ** صالح کوتاه ** مور
- ممیون (ممیوند)
- محمود صالح
- ممزایی
- محمود صالح
- عمله جات
- طوایف میانکوه
- کنورسی
- زنگنه
- کرد
- ولواسی (ابوالعباسی)
- بکرد زنگنه
- جانکی
- منجینی
- وایف وابسته به ممبینی
- زلقی (زلکی)
- دوزنی
- وندوندگری
- هزاروسی
- چهارطایفه
- جاوند
- آریاسی
طایفه‌های مستقل
- ایل بزرگ نورعلی
- قیاسوند
- رُک رُک
- گله دار
- تیلاوی
- حیات غیبی
- سلگی
- پیرحیاتی
- کریم پیرحیاتی
ایل سادات
| نام[۲۶] شهنشی‌وند طاهروند قاسم‌وند خلفوند ندروند شهرخوند مرتضی‌وند جزایری طباطبایی حیات‌الغیب چم‌داوید | مکان سکونت خرم‌آباد، حومه خرم‌آباد خرم‌آباد، تجره، چنگایی خرم‌آباد خرم‌آباد، سیلاخور خرم‌آباد خرم‌آباد، در بین طوایف جودکی ومیر دزفول و تعدادی در بین طایفه قلاوند خرم‌آباد بروجرد چگنی چگنی |
لوتی‌ها
| تیره[۲۷] للکه بیساوند کنار حیدر شمسه یادگاری مراسل روز بن | وابسته به طایفه چگنی خرم‌آباد، کرگاه قلاوند جودکی – میر پاپی – سگوند طوایف سلسله طوایف طرحان و رومشکان میر بیرانوند |
پانویس
«ایلات، طوایف و توزیع جغرافیایی». سازمان امور عشایر ایران. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۵.
“AŠĀYER”. دانشنامه ایرانیکا. Archived from the original on 15 April 2013. Retrieved 2 February 2015.
پشتدار، علی‌محمد (۱۳۷۶). لرها و لرستان از دیدگاه ولادیمیر مینورسکی. علوم انسانی، «ایران شناخت». ص. ۱۶۷ پایگاه مجلات تخصصی نور. پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک) خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «tarikh» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
«ATĀBAKĀN-E LORESTĀN». دانشنامه ایرانیکا. ۱۷ آگوست ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۴.
“AŠĀYER”. دانشنامه ایرانیکا. Archived from the original on 14 September 2014. Retrieved 14 September 2014.
“BAḴTĪĀRĪ TRIBE”. دانشنامه ایرانیکا. Archived from the original on 15 April 2013. Retrieved 14 September 2014.
«BAḴTĪĀRĪS of AFGHANISTAN». دانشنامه ایرانیکا. ۱۵ دسامبر ۱۹۸۸. دریافت‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۴.
“Lorestān”. دانشنامه بریتانیکا. Archived from the original on 11 September 2014. Retrieved 11 September 2014.
“LURISTAN iv. The Origin of Nomadism”. دانشنامه ایرانیکا. Archived from the original on 11 September 2014. Retrieved 11 September 2014.
بختیاری (۱۳۸۳). تاریخ بختیاری. ص. ۶۲.
«لرستان». لغتنامه دهخدا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۲ اکتبر ۲۰۱۴.
سگوند، اردشیر (۱۳۷۸). پایگاه مجلات تخصصی نور نگاهی ژرف‌تر به ایل پاپی مقدار |پیوند= را بررسی کنید (کمک). کیهان فرهنگی. ص. ۵۸ تا ۶۱. دریافت‌شده در ۱۳ خرداد ۱۳۹۲.
«پاپی». لغتنامه دهخدا. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳ ژوئن ۲۰۱۳.
یادکرد خالی (کمک)
«KURDISH TRIBES». دانشنامه ایرانیکا. ۱۶ ژوئن ۲۰۰۴. دریافت‌شده در ۳ فوریه ۲۰۱۵.
«باجلان». ایرانیکا. دریافت‌شده در ۹ فروردین ۱۳۹۰.
«باجُولْوَنْد (باجَلان)». دانشنامه جهان اسلام. دریافت‌شده در ۹ فروردین ۱۳۹۰.
«چگینی». لغتنامه دهخدا. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۵. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «loghatnaameh» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
پیر ابرلینگ (۱۵ دسامبر ۱۹۹۰). «ČEGĪNĪ». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۵.
اردشیر سگوند. «ایل سگوند و پیوند آن با قوم باستانی سکاها». پایگاه مجلات تخصصی نور. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۳.
«KURDISH TRIBES». دانشنامه ایرانیکا. ۱۶ ژوئن ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۵.
مسعود کیهان (۱۳۱۱)، جغرافیای مفصل ایران«بیرانوند». لغتنامه دهخدا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳۱ مه ۲۰۱۳.
راولینسون، هنری لرزیک (۱۳۶۲). سفرنامه راولینسون: گذر از ذهاب به خوزستان. ترجمهٔ سکندر امان‌اللهی بهاروند. تهران. ص. ۱۵۲.
«بخش ایل بختیاری چهار لنگ، در صفحه ایلات و طوایف لرستان در سایت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان لرستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
«بخش اقلیت‌های غیر لر، جدول سادات در صفحه ایلات و طوایف لرستان در سایت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان لرستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
- «جدول لوتی‌ها در صفحه ایلات و طوایف لرستان در سایت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان لرستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
== منبع ==
کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران جلد۶ تقسیمات لرستان و خوزستان((استان ششم)) نوشته سرتیپ حسینعلی رزم آرا سال ۱۳۳۰ه.ش انتشارات ستاد دایره ارتش و همکاری وزارت کشور رژیم پهلوی
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
نویسنده خبر::
مطالب پیشنهادی ::
فرهنگ حماسه ومقاومتاردیبهشت ۴, ۱۴۰۴کلید سلامت و سعادت جامعه در دستان زنان
اجتماعیفروردین ۲۵, ۱۴۰۴استاد عزت‌الله چنگایی، نماد صفا،صداقت، فرهنگ و هنر اصیل لرستان
اجتماعیفروردین ۲۳, ۱۴۰۴برکناری عجولانه مدیرعامل هلال احمر استان از انصاف و جوانمردی به دور و در راستای خدمت به مردم نبود
اجتماعیفروردین ۱۷, ۱۴۰۴ایران هیچ‌گاه به آمریکا امتیاز نخواهد داد
