شب یلدا ایرانی میراثی تابان در تاریک‌ترین شب
در فرهنگ یلدایی، هر عنصر نمادین است. هندوانه، گرمای تابستان را در زمستان یادآور می‌شود؛ انار، نماد برکت، عشق و پیوستگی است
در متون کهن، یلدا به معنای “زایش” آمده است؛ زایش خورشید، زایش روشنایی و آغاز چرخشی دیگر در طبیعت. پیشینه این آیین به دوران پیش از اسلام بازمی‌گردد، زمانی که ایرانیان باستان در آیین مهر، تولد میترا ـ ایزد روشنایی ـ را در بلندترین شب سال جشن می‌گرفتند
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری کوهنانی نیوز، در تقویم فرهنگی ایرانیان، شب سی‌ام آذر تنها یک شب طولانی نیست؛ بلکه آیینه‌ای است از تمدن، آیین و هویت یک ملت. «شب یلدا»، کهن‌جشنی ایرانی، فراتر از یک مناسبت فصلی است؛ این شب، نمایانگر پیوند عمیق مردم ایران با طبیعت، نور، خانواده و امید است.
یلدا، از اسطوره تا واقعیت اجتماعی
در متون کهن، یلدا به معنای “زایش” آمده است؛ زایش خورشید، زایش روشنایی و آغاز چرخشی دیگر در طبیعت. پیشینه این آیین به دوران پیش از اسلام بازمی‌گردد، زمانی که ایرانیان باستان در آیین مهر، تولد میترا ـ ایزد روشنایی ـ را در بلندترین شب سال جشن می‌گرفتند. در این نگرش، تاریکی شب چیره می‌شود، اما با آمدن سپیده، امید و نور دوباره بازمی‌گردد؛ مفهومی که در ناخودآگاه فرهنگی مردم ایران، قرن‌ها جا خوش کرده است.
رسوم یلدا؛ نمادهای معنایی فراتر از خوراکی
در فرهنگ یلدایی، هر عنصر نمادین است. هندوانه، گرمای تابستان را در زمستان یادآور می‌شود؛ انار، نماد برکت، عشق و پیوستگی است؛ آجیل شب چله، یادآور سفره‌های پربرکت نیاکان. اما فراتر از خوراکی‌ها، «فال حافظ» در این شب جایگاه ویژه‌ای دارد؛ گویی مردم با تکیه بر عرفان ایرانی، در پی یافتن معنا و نیت آینده در دل شعر هستند.
یلدا؛ میراثی در برابر فرسایش فرهنگی
کارشناسان حوزه فرهنگ بر این باورند که شب یلدا، تنها یک آیین تاریخی نیست بلکه سرمایه‌ای فرهنگی در برابر تهاجم یکسان‌ساز جهانی است. در جهانی که رسانه‌ها سبک زندگی مصرفی و فردگرا را ترویج می‌کنند، یلدا بهانه‌ای است برای بازگشت به اصل خانواده، گپ‌های صمیمی، خاطره‌گویی و احیای تعامل انسانی.
دکتر فاطمه نظری، استاد انسان‌شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: «یکی از مزایای شب یلدا، پیوند میان نسل‌هاست. در این شب، سالمندان نقش محوری دارند و کودکان گوش سپرده به داستان‌ها، میراث فرهنگی را بی‌واسطه از زبان نیاکان می‌شنوند. چنین لحظاتی در فرهنگ‌سازی بسیار کلیدی‌اند.»
از خانه تا یونسکو؛ ثبت جهانی یلدا در دستور کار
در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای ثبت جهانی شب یلدا در فهرست میراث ناملموس یونسکو آغاز شده است. وزارت میراث فرهنگی و برخی نهادهای غیردولتی با همکاری کشورهای هم‌فرهنگ نظیر افغانستان و تاجیکستان، در حال تدوین پرونده‌ای مشترک هستند تا این آیین کهن به ثبت جهانی برسد.
کلام آخر
در روزگاری که زمان به‌سرعت می‌گذرد و انسان‌ها گرفتار روزمرگی و انزوا شده‌اند، شب یلدا مجالی است برای ایستادن، دیدن یکدیگر، شنیدن واژه‌هایی ساده اما صمیمی، و پیوند با فرهنگی که تار و پود آن، از نور، امید و مهر تنیده شده است. یلدا فقط شب بلند نیست؛ دل‌های نزدیک هم هست.
انتهای پیام/
نویسنده خبر::
- شهرستان خرم‌آباد
مطالب پیشنهادی ::
اجتماعیاردیبهشت ۱۳, ۱۴۰۴تجلیل از خانواده شهیده فرهنگی اشرف باستان
فرهنگ حماسه ومقاومتاردیبهشت ۱۰, ۱۴۰۴امنیت و تامین نیازهای مردم به کار و تلاش بستگی دارد
اجتماعیاردیبهشت ۷, ۱۴۰۴۶ هزار و ۲۰۰ هکتار سطح زیر کشت گیاهان دارویی در لرستان
اجتماعیاردیبهشت ۱, ۱۴۰۴دکتر یونس نظری به عضویت هیئت‌مدیره پتروشیمی بوعلی منصوب شد
